„Wewnętrzna idea Esperanta: na neutralnym fundamencie językowym „zburzyć mury” pomiędzy narodami i przekonać ludzi, aby każdy widział w swoim bliskim tylko człowieka i brata” [L.L. Zamenhof, 1912]

Esperanto to najłatwiejszy język na świecie! Wystarczy opanować tylko 16 niezmiennych reguł gramatycznych, a czas potrzebny do jego nauki jest co najmniej dwudziestokrotnie krótszy niż przy nauce jakiegokolwiek języka. Jednocześnie eperanto to nie tylko język ale także idea. Idea pokojowego współistnienia i zrozumienia bez względu na narodowość, kolor skóry czy religię. A wszystko narodziło się” w roku 1887, kiedy to mieszkający w Warszawie, Ludwik Zamenhof opublikował książeczkę „Język międzynarodowy”. Dzięki logicznej i intuicyjnej konstrukcji język szybko zyskał dużą popularność i już 1905 roku odbył się pierwszy międzynarodowy kongres. Nazwa języka pochodzi od pseudonimu, którym podpisał się jego autor w pierwszej publikacji - dr ESPERANTO. Esperanto oznacza „mający nadzieję” .

Czytelniku poznaj komiksową biografię życia Ludwika Zamenhofa.

Wydawcą komiksu jest Centrum im. Ludwika Zamenhofa, które zaprosiło do współpracy Daniela Bauma, łódzkiego malarza i rysownika oraz scenarzystę i komiksologa Wojciecha Łowickiego.

Akcja tego komiksu rozpoczyna się w drugiej połowie XIX wieku. Z nadzieją na lepszą życie przeniósł się z Tykocina Marek Zamenhof i tu poślubił Rozalię Sofer. Zamenhofowie wynajęli mieszkanie przy ul. Zielonej 6 i w tym miejscu, 15 grudnia 1859 roku urodził się bohater naszej opowieści. Poszczególne strony komiksu, stopniowo nie spiesznie pokazują życie żydowskiej rodziny Zamenhofów. Informują w jaki sposób narodziła się jego fascynacja językami obcymi. Uwidacznia wszystkie przyczyny. Narratorem komiksu jest - sam - Ludwik Zamenhof, który opowiada o swoim życiu. Białystok w tym okresie przeżywał niezwykle dynamiczny rozwój ekonomiczny. Budowa linii kolejowej Warszawa – Petersburg, powstające fabryki, przyciągały wielu zuchwałych i odważnych ludzi. Jednocześnie od wieków w tym grodzie krzyżowały się drogi rożnych religii: katolickiej, mojżeszowej, prawosławnej, ewangelickiej i muzułmańskiej. Główny rynek miasta zwany Bazarnym, nad którym górował ratusz niczym mityczna Wieża Babel rozbrzmiewał wieloma językami.

Ojciec - Marek Zamenhof pracował jako nauczyciel. Początkowo uczył języków obcych w domu Zabłudowskich, później we własnej szkole Tora in Derech Erc, a do końca pobytu w Białymstoku pracował w Gimnazjum Realnym. Mały Ludwik dorastał w w tyglu językowym, gdzie słychać było niemiecki, jidisz, rosyjski, litewski i polski. Z Białegostoku Ludwik wywozi wspomnienia z dzieciństwa i ....ideę nowego międzynarodowego języka. Powstałego także wyniku młodzieńczego buntu, gdyż ojciec Ludwika był przeciwny pracy syna nad nowym językiem, (jedynie matka wspierała jego badania lingwistyczne).
Przeprowadzka do Warszawy to okres dojrzewania, który prowadzi naszego gieroja poprzez wyniesioną z domu podatność do szukania wiedzy prosto na studia medyczne - podróże do Moskwy i Paryża oraz jego burzliwe osobiste życie - ślub i narodziny dzieci, poprzez jego „karierę okulistyczną”  na Litwie, do spełnieniem jego największego marzenia. Znalezienia i stworzenia takiego języka, który połączy, ogarnie swoim zasięgiem cały świat. Gdyż miał takie marzenie, aby jego neutralny język ułatwił pokojowe współistnienie różnych narodów.

26 lipca 1887 roku w warszawskiej drukarni Ch.Keltera zakończono druk pierwszego podręcznika „Języka międzynarodowego”. Był to moment niezwykle ważny dla Ludwika. Udało mu się bowiem wydać wymarzone dzieło. Co interesujące Zamenhof swój wynalazek podarował ludzkości i pozostawił jego rozwój samym esperantystom. Esperanto jest językiem cały czas żywym. rozwijającym się, i dostosowującym się do współczesnego rozwoju nauki i techniki.

Autorzy komiksu zaprezentowali - autentycznie - każdy aspekt życia Ludwika. Czytelnie obrazując poszczególne poziomy powstawania nowej mowy. Przenosząc także ciężar opowieści na zaprezentowanie inspiracji, wybitnych osób, które pomogły Ludwikowi Zamenhofowi w tych trudnych czasach, oraz przyczyniły się do rozwoju jego dzieła. Pokazując Ludwika Zamenhofa całościowo - jako człowieka o otwartym umyśle, a był człowiekiem czynu, altruistą, społecznikiem, lekarzem, naukowcem, który nawet martwił się i przeciwdziałał takim sprawom jak podziały ludzi z powodów religijnych. W 1901 wydał pod pseudonimem „Homo sum” (Człowiekiem jestem) książkę pt. „Hilelizm jako rozwiązanie kwestii żydowskiej”. (Hilelizm zakładał zbliżenie Żydów do wyznawców innych religii – poza byciem wyznawcami judaizmu, powinni oni służyć państwu, w którym mieszkają, religia i język powinny być sprawami prywatnymi).
Jak widać, Wojtek Łowicki i Daniel Baum wybrali tradycyjny model przekazywania opowieści, odsłaniając osobę Ludwika Zamenhofa na przestrzeni całego jego życia. Od dzieciństwa po śmierć. Ilustrując bohatera wielowymiarowego, którego historia jest przykładem na to, iż konsekwentne działanie, nie poddawanie się, wiara i czyn przynosi sukces.

Opowieść oczami bohatera dotyka ważnych uniwersalnych tematów, znanych z obecnego codziennego życia. Aczkolwiek nie jest publikacją dla każdego (szczegóły już za momencik), lecz także nie można odmówić jej pomysłowości wykonania.

Przekonuje na pewno zestawienie języka komiksu w porównaniu z "suchą książkową biografią Ludwika Zamenhofowa”. Drugoplanowi bohaterowie komiksu, choć nie jest ich zbyt wielu bezsprzecznie posiadają własny dystynktywny głos. Wszystko jest pokazane z dbałością o detale (z tamtych lat), opowiedziane sprawnie w lirycznym tonie, a przy tym jest to przystępne w lekturze. Jednak w całości formy skupiające narrację na wartościach erudycyjnych i intelektualnych tyradach. Właśnie ten aspekt tzn. wprowadzania nadmiaru wiedzy - tablic „ Czy wiesz, że..” może zrazić wyrobionego (znającego temat) czytelnika, szukającego płynności w narracji i oczekującego bardziej tradycyjnej, nie pociętej fabuły. Aczkolwiek jest to pozycja skierowana bardziej dla młodzieży i z pewnością takie fachowe know-how młodym ludziom się przyda.

Graficznie także zadbano o detale. Daniel Baum tworzył ten 48 stronny komiks - uwaga - przez dwa miesiące na tablecie! I trzeba przyznać od serca, wyszło mu to wspaniale. Twórca ma smykałkę do pokazywania w hiper-realistycznym stylu dziejów, historii, i w budowaniu plansz (z perfekcyjnym wprowadzaniem do nich elementów autentycznych - z archiwalnych zdjęć i rycin). Jego prace z dużą ilością detali, z dopieszczonymi elementami architektonicznymi, ubiorami z epoki, do tego we wspaniałych kompozycjach - jednym zdaniem zachwycają! Jedyna rzecz, która może zrazić - to zbyt ubogie, niekiedy komputerowe tła nieba.

Za to oładka jest olśniewająca. Stylizowana na wydawnictwo esperanckie, ukrywa sprytnie, artystycznie - wszystkie treści edytorskie. Pozostaje ona w kontraście do bardzo kolorowej zawartości komiksu. Dzięki temu ten albumik świetnie się prezentuje wizualnie. Nawet sposób wydania nie pozostawia nic do życzenia, nie można się do niczego doczepić. Przepiękne wklejki, starodawna stylizacja, ułożenie plansz – pokazuje iż przyłożono się do DTPu. Ktoś miał dobry pomysł na takie wykonanie. To się po prostu sprzedaje wzrokiem. Do tego twarda oprawa, klimatyczna czcionka, bez literówek. Bez kozery, wygląda bardzo profesjonalnie i do tego jest to pozycja wydana w świetnej cenie.

Podsumowując! „Doktor Esperanto” to powieść graficzna, która jest wiernym przedstawieniem życiorysu słynnego białostoczanina. Publikacja przygotowana przez CLZ z myślą o przypadającej w tym roku 155 rocznicy urodzin badacza prezentuje się pierwszorzędnie. Efekt finalny jak najbardziej zachwyca, a obraz historii jaką pokazuje jest spójny, ciekawy i zapadający w pamięci. Artyści włożyli ogrom pracy przygotowawczej, zapoznali się z materiałami źródłowymi, z bibliografią poświęconą Zamenhofowi. Niczego nie przekłamali i tą opowieścią oddali jak najbardziej prawdziwy obraz i rzeczywisty życiorys wybitnego wielkiego człowieka.

Zdecydowanie polecam!