Jestem fanem twórczości Pana Zygmunta Similaka, a na każdy jego komiks czekam niecierpliwie. Czekając na „Zakon”, tym bardziej ucieszyła mnie wieść o wznowieniu, przez znakomite wydawnictwo Kameleon, dwóch- pierwszych tomów - „Historii okupacyjnych” i w „Cieniu gwiazdy”.

Pod koniec ubiegłego roku do sprzedaży trafiły drugie poszerzone o nowe plansze wydania wspomnianych komiksów. A w przeciwieństwie do pierwodruku zostały one przepięknie pokolorowane wodnymi farbkami pastelowymi przez Pana Zygmunta. Do tego komiksy owe wydrukowano na grubej kredzie i posiadają one grzbiet, a jeszcze po przekartkowaniu ulatnia się z nich ładny zapach farby drukarskiej. Ba, jest to nie byle jakie wznowienie, bo zostało uzupełnione o kilkanaście dodatkowych esencjonalnych plansz. A wszystko to, ma w sobie to coś, co powoduje, iż lektura wciąga niesamowicie.

Bo owe dwa tomowy młodzieńczych przygód Pana Zygmunta są pełne smutków, radości, ale przede wszystkim prawd życiowych. Bo mistrz Zygmunt Similak należy do tych twórców przedwojennej szkoły, którzy poznali na własnej skórze, czym było piekło i okrucieństwo II wojny światowej, a później życia pod kolbami Sowietów! Z tej też przyczyny stworzył integralne opowieści graficzne.

Pierwsza część wydana w 2009 roku dotyczyła jego dzieciństwa w czasach okupacji hitlerowskiej, a spędzonego początkowo w Łodzi, a później u wujostwa w Tuszynie, a część druga była obrazem życia po wojnie, a gdzie wokół umacniał się komunistyczny pseudo system wartości. A tym razem króciutko przybliżę fabularnie opowieść z czasów komunistycznych. „W cieniu gwiazdy” to komiks niezwykły, gdyż z jednej strony jest publikacją opierającą się na autobiografii mistrza, a z drugiej na istotnym dla losów naszego kraju tle historycznym, a które to tło, tym bardziej mocno odcisnęło piętno na życiu Pana Zygmunta. Bo po drugiej wojnie światowej miejsce hitlerowców zajęła w naszym pięknym kraju sowiecka zarazą. A opowieść ta pokazana oczami dziecka mówi wiele o tamtych czasach. Np. o tym, jak to mały Zygmunt wraz z bratem unikają śmierci od kul pijanych ruskich żołnierzy.

A jeszcze opowiada o tym, jak to Rosjanie panoszyli się w naszym kraju, opowiada o ich zachowaniach (maniakalnym zbieraniu zegarków) i o zbrodniach, ale i o zawinionych przez nich śmierciach, ale także o sytuacjach dramatycznych, które sporo razy zamieniały się w tragifarsę. Pan Zygmunt nie skupia opowieść na sobie, ale przede wszystkim na ludziach żyjących obok niego. Choć w obrazie tym nie zabrakło jego przygód bokserskich, ale i w harcerstwie, ale także momentów, gdy poznał Wacława Drozdowskiego (ilustratora „Wicka i Wacka”) i ucząc się przy nim zrobił pierwszy krok do stania się rysownikiem. A owe opowieści przez Pana Zygmunta Similaka są podane w gorzko-słodkim tonie i są obrazem tego wszystkiego co zapamiętał z dzieciństwa i z tych dramatycznych czasów.

Bo jest wiadomym wszem i wobec, iż są dwie ścieżki zapamiętania takich traumatycznych wydarzeń. Pierwsza ścieżka, to taka gdy człowiek stara się zapomnieć wszystko, a druga to ta w której pamięta się wszyściusieńko, a nawet sny vel koszmary, a jakie w owym momencie nadchodziły nocą. Pan Zygmunt Similak pamięta do dziś dosłownie wszystko, a bardzo, bardzo precyzyjnie każdy dzień po 1943 roku.

Na marginesie, niejeden raz miałem zaszczyt rozmawiać z nim o tym i z tej przyczyny wiem, iż wszystko co opisał i zobrazował w tym komiksie jest faktem autentycznym! Jak już wspomniałem mistrz Zygmunt Similak opisuje w tych dwóch tomach historie nie tylko własne, ale także przeżycia bliskich mu osób. Bo z jednej strony obrazuje rodzinę, a z drugiej sąsiadów i kumpli, a wszystko to na tle ludzkiej chęci przetrwania w czasie panowania sowieckiej zarazy. A jest to obraz pełen, który mówi bardzo dosadnie o życiu w totalitaryzmach.

Bo Pan Zygmunt Similak jest znakomitym obserwatorem. A oceniany tom - (tak jak poprzedni z czasów hitlerowskie okupacji) - odbiera się osobiście i pierwszorzędnie. Summa summarum, mądrość i wielki autentyzm płynie z tej historii! Bo jest to wspaniała i bez nadęcia, czasem zabawna, czasem wzruszająca, ale przede wszystkim dająca do myślenia komiksowa biografia, wielkiego mistrza polskiego komiksu!

Zdecydowanie polecam!

DALSZE LOSY MŁODEGO SIMILAKA

Być może „Historie okupacyjne” nie były najlepszym komiksem w dorobku Similaka – choć zdecydowanie należały do czołówki jego prac i zarazem był to po prostu bardzo dobry album – ale każdy bez dwóch zdań nazwałby je jego najbardziej osobistym dziełem. Teraz na rynek trafia wznowienie ciągu dalszego tej opowieści, zatytułowane „W cieniu gwiazdy” – na dodatek w edycji rozszerzonej i poprawionej. I trzeba przyznać, że jest to rzecz równie dobra, co część pierwsza, sentymentalna, ale zarazem spoglądająca na powojenną rzeczywistość zarówno bez różowych okularów, jak i bez postrzegania wszystkiego tylko w czerni i bieli.

Druga wojna światowa dobiegła końca, ale w Polsce zaczął się czas kolejnych „zaborów”. Komuna otacza młodego Similaka ze wszystkich stron, chłopak próbuje zrozumieć czemu wyzwoliciele właściwie są niewiele lepsi, od poprzednich ciemiężycieli i żyć, jak młody chłopak powinien. Wśród zagrożeń i szarości nie brak jednak szczęśliwych chwil i pozytywów wartych zapamiętania do końca życia.

Jeżeli nie czytaliście „Historii okupacyjnych”, musicie wiedzieć, że zarówno one, jak i „W cieniu gwiazdy” to nie komiksy historyczne. To nie analizy czasów wojny i komuny, choć oczywiście obie kwestie są nie tylko w nich poruszane, ale też i stanowią bardzo ważny, nieodłączny a często także dominujący w fabule element. Co zatem? Nic innego, jak autobiografia Zygmunta Similaka, nie obejmująca całego jego życia, a najwcześniejsze jego lata – dzieciństwo i młodość spędzona w ciężkich dla naszego kraju czasach. Nie oglądamy więc drogi artysty do sławy, a to jak próbował pozostać dzieckiem, mimo otaczającej go rzeczywistości, jak kształtował się jako człowiek i ostatecznie także, jak rodziły się jego pasje.

Powstała z tego dobra opowieść obyczajowa, która w subiektywny, ale jakże realistyczny sposób spogląda na okres drugiej wojny światowej i komuny. Są w tym emocje, są uczucia, dużo sentymentu i sporo grozy. Ale to opowieść nie o ustrojach, a ludziach, i dzięki temu czyta się ją naprawdę znakomicie. Tym bardziej, że jest taka zwyczajna, taka prosta i swojska. I dobrze przy tym wykonana – przynajmniej jeśli chodzi o fabułę.

Bo, jak już pisałem nie raz, miłośnikiem rysunków Similaka nie jestem. Doceniam jednak jego umiejętności i muszę dodać, że akurat w przypadku tego komiksu nie wyobrażam sobie, by ktoś inny miał się zająć jego szatą graficzną. Nie ważne czy zrobiłby to w bardziej realistyczny lub atrakcyjny sposób, czy nie, to historia Similaka, o Similaku i Similak najlepiej pasował do „W cieniu gwiazdy”. Z tą swoją cartoonową kreską, rodem z rysunkowych dowcipów i lekkim, prostym kolorem.

W ostatecznym rozrachunku powstał świetny komiks – a właściwie świetna dylogia – która pokazuje, że nie tylko po komiksowe biografie zagranicznych mistrzów warto jest sięgnąć. Smilika nie zdobył co prawda takiej sławy ani takiego miejsca, jak Christa czy Papcio Chmiel, niemniej wypada o nim pamiętać i mieć świadomość jego twórczości. Dlatego zachęcam do zainteresowania się tymi dwoma albumami.