JÓZEF BEZ ‘K’

Czymś musiał narazić się innym
Czy tylko tym, że był niewinny
(…)
Kim jest Józef K.?
Józef K. prawdziwy?
- Pidżama Porno

Najnowszy komiks od Marginesów reklamowany jest jako kafkowska czarna komedia w stylu retro. I faktycznie coś w tym jest, szczególnie jeśli mowa o oldschoolowej stylistyce samej szaty graficznej. Ale i jest tu też coś z absurdalnej machiny wciągającej człowieka, niczym w „Procesie” Kafki”. Może nie podane w aż tak oniryczny i dziwny sposób, może bez dawki takiej symboliki, jaką ociekało tamto wybitne dzieło literatury, ale trzeba przyznać, że „Trasa promocyjna” ma w sobie coś więcej, niż tylko prostą opowieść o zmagającym się z problemami pisarzu.

G.H. Fretwell nie jest autorem jakichś wielkich hitów. To właściwie drugorzędny brytyjski pisarz, który jakoś tam na rynku wydawniczym sobie radzi. Teraz właśnie wyrusza w trasę promującą jego najnowsze dokonanie, powieść „Bez K”, ale od samego początku nic nie idzie tak, jak powinno. Nie dość, że na wstępie ktoś kradnie walizkę z jego książkami, a policja nie ma większej ochoty zajmować się tą sprawą, twierdząc że ma ważniejsze śledztwa na głowie, to jeszcze szybko okazuje się, że na spotkania autorskie nikt nie przychodzi. Nawet klienci księgarni wolą dopytywać o najnowszy hit, „Sjena palona”, niż interesować się prozą Fretwella. A to wcale nie największy problem. Drugiego dnia okazuje się bowiem, że zniknęła właścicielka księgarni, w której dzień wcześniej nasz pisarz miał spotkanie i to on był ostatnią osobą, która ją widziała. Co gorsza to wcale nie koniec jego problemów…

Jeżeli sceptycznie podchodzicie do tego komiksu, bo pamiętacie, że Andy Watson dał się nam poznać jako autor przeciętnej miniserii „Aliens vs Predator: Xenogenesis”, to porzucić to myślenie. „Trasa promocyjna” bowiem stanowi kawał świetnego, wręcz rewelacyjnego komiksu, w którym pozornie dzieje się niewiele, a jeszcze mniej widać w samych ilustracjach, ale klimatyczna opowieść, która w swym leniwym rytmie porywa czytelnika, niczym tornado.

„Trasa promocyjna” to komiks bardzo ascetyczny, ale w tym tkwi jego wielka siła. Bohater o wyglądzie jakby wyrwanym z „Fistaszków” przemierza świat niemal pozbawiony czerni. Świat prosty, oniryczny… Brnie przez niego rozmawiając z kolejnymi postaciami, ale chociaż mówi dużo i dużo słucha, nawet te dialogi są podane w ascetycznej formie, którą pochłania się szybko i czasem ze zdumieniem. Zdumieniem, bo dużo tu dziwności, dużo absurdów, a jednak fabuła pozostaje bliska życia, realistyczna. I mamy tu także intrygującą, iście kryminalną zagadkę oraz kafkowskie nawiązania.

Oczywiście album robi takie wrażenie też dzięki wyminiętej szacie graficznej. Kreska jest maksymalnie uproszczona. To właściwie szkic tyle, że zrobiony tuszem, a nie ołówkiem. Bohaterowie i ich świat wydają się być ledwie snem na jawie, a jednak pozostają realni. Efektu dopełnia stylizacja na stare komiksy z samego początku istnienia gatunku, dzięki czemu całość sprawia wrażenie przedruku dawnych publikacji, gdzie czas zatarł już nieco ostrość kreski, ale nie czytelność rysunków.

Wszystko to razem wzięte daje bardzo, bardzo ciekawy efekt finalny. Komiks niby leniwy, a do pochłonięcia jednym tchem. Niby realny, a jakby oniryczny. Niby obyczajowy, a kryminał. Niby nic takiego, a wyśmienita rzecz. Warto jest się w niej zanurzyć.